Thánh Phê-li-xi Linh Mục Tử Đạo (theo tiếng La-tinh, tên của Ngài là Felix – có nghĩa là Niềm Hạnh Phúc) và Thánh A-đa-út-tô (tiếng La-tinh là Adauctus – có nghĩa là Người Được Thêm Vào) sinh vào khoảng tiền bán thế kỷ thứ III và được phúc Tử Đạo vào năm 287 (có tài liệu nói vào năm 303) tại Rô-ma. Theo tương truyền, một ngày kia Cha Phê-li-xi được mang tới trước mặt hoàng đế Diocletian và Maximian. Hoàng đế ra lệnh cho Cha phải đi vào đền thờ Serapis để cúng tế cho vị thần đó. Cha đã đi vào đền thờ nêu trên, và khi nhìn thấy các bức tượng trong đền thờ này, Ngài đã dùng miệng để thổi bay chúng, đến độ tất cả chúng đều nháo nhào đổ sập xuống mặt đất, kể cả tượng thần Mercur và thần Diana. Một trong những cây cổ thụ được cúng tế cho các vị thần cũng bị nhổ tận gốc, và chiếc bàn thờ được đặt ở phía trước cây này cũng bị đập vỡ tan tành.
Tức giận trước hành vi của Cha Phê-li-xi, hoàng đế đã ra lệnh phải xử tử Ngài với án trảm quyết. Thế là các lý hình điệu Ngài ra pháp trường để thi hành án tử.
Một trong số những người chứng kiến các sự việc nêu trên tên là A-đa-út-tô – nhưng thực ra cả thành phố lúc đó không ai biết ông là ai, và theo một số tương truyền thì ông được cho là em trai của Cha Phê-li-xi. Thấy Cha Phê-li-xi bị dẫn tới nơi hành hình, ông cũng chạy đi theo. Khi tới nơi và khi nhìn thấy Cha Phê-li-xi, ông đã lao tới gần Ngài và hôn Ngài. Với cử chỉ này, ông bị phát hiện ra là một người Ki-tô hữu, và vì thế các vị quan tòa liền quyết định xử trảm cả ông lẫn Cha Phê-li-xi cùng lúc.
Sau khi hai vị trên bị trảm quyết, các tín hữu đã đến nhận xác các Ngài và an táng các Ngài trong một chiếc hang, gần với nơi cây cổ thụ nêu trên bị nhổ tận gốc. Thấy các Ki-tô hữu chôn cất hai vị Tử Đạo tại đó, người dân Rô-ma bèn bàn nhau bới mộ các Ngài lên, nhưng chưa kịp thực hiện thì họ đã bị các thần dữ xâm nhập.
Sau này Đức Giáo Hoàng Damasus I đã ra lệnh sửa sang lại ngôi mộ của Thánh Phê-li-xi và A-đa-út-tô, và biến khu vực đó thành một hầm mộ, gọi là hầm mộ Commodilla. Và nhân tiện đó, Ngài đã ra lệnh phải sửa lại bài thơ châm biếm mà nhà điêu khắc Philokalus đã khắc trên mộ của hai vị Tử Đạo.
Đó là những thông tin cổ nhất về hai vị Tử Đạo nêu trên. Bên cạnh đó cũng còn có khá nhiều những truyền thuyết khác về các Ngài, nhưng chúng không có giá trị lịch sử, và có lẽ chỉ được biên soạn từ hồi thế kỷ thứ VIII.
Hai vị Tử Đạo sau này là Thánh Merita và Thánh Nemesius cũng được án táng trong cùng hầm mộ với Thánh Phê-li-xi và Thánh A-đa-út-tô.
Người ta cho rằng, các Thánh Tích của Thánh Phê-li-xi hiện đang được bảo quản và tôn kính tại nhà thờ Kính Các Thánh Tông Đồ của Giáo phận Köln, Đức quốc. Vào năm 1905, mộ của cả hai vị Tử Đạo Phê-li-xi và A-đa-út-tô và một phần bài thơ châm biếm nêu trên đã được tìm thấy trong hầm mộ Commodilla. Tại miền Bắc nước Ý có một điểm hành hương rất nổi tiếng mang tên Thánh Phê-li-xi.
Giáo hội mừng kính Thánh Phê-li-xi và Thánh A-đa-út-tô Tử Đạo vào ngày 30 tháng 08, tức ngày được cho là ngày Tử Đạo của các Ngài, với bậc Lễ nhớ tự do, tức bậc Lễ IV.
Lm Đa-minh Thiệu O.Cist
Nguồn: simonhoadalat.com